Ongewenste Omgangsvormen
Definitie:
Handelingen van een groep of van een individu, gericht tegen een persoon die deze handelingen als bedreigend, vernederend of intimiderend ervaart. Het is een vorm van Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA).
Wat valt er onder ongewenste omgangsvormen?
⁃ Werkdruk
⁃ Werkstress
⁃ Pesten
⁃ Agressie en Geweld
⁃ (Seksuele) Intimidatie
⁃ Discriminatie
Waarom aandacht voor ongewenste omgangsvormen?
Ongewenste omgangsvormen op de werkvloer kunnen stress veroorzaken en leiden tot psychische en/of fysieke klachten bij de direct betrokkene(n), soms met (langdurige) uitval tot gevolg.
Een sociaal en veilig werkklimaat:
• draagt bij aan een betere sfeer binnen de organisatie,
• draagt bij aan een betere kwaliteit van het werk,
• kan een positief effect hebben op de productiviteit van werknemers,
• kan leiden tot minder psychische en fysieke klachten.
Daarom is het van belang dat werkgevers én werknemers aandacht hebben voor een sociaal veilig werkklimaat en zich samen inzetten om ongewenste omgangsvormen op de werkvloer te voorkomen en te bestrijden.
Een gedragscode (on)gewenste omgangsvormen beschrijft het gedrag dat in de organisatie als gewenst (de positieve benadering) of juist als ongewenst (de negatieve benadering) wordt gezien. In de gedragscode kunnen geen allesomvattende definities worden gegeven van ongewenst gedrag, omdat het gaat om omgangsvormen die als ongewenst worden ervaren.
Hoe de ontvanger het gedrag beleeft, bepaalt dus of er sprake is van ongewenst gedrag. Ook staat in de gedragscode beschreven wat werknemers kunnen doen wanneer ze te maken krijgen met ongewenste omgangsvormen.
Wat zegt de wet?
De Arbowet verplicht werkgevers beleid te voeren inzake het tegengaan of beperken van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), zowel gericht op preventie als op de afhandeling van klachten (Artikel 3 lid 2 Arbowet). Deze Handreiking is gericht op interne (on)gewenste omgangsvormen.
Het voorkomen als: ‘de factoren direct of indirect onderscheid met inbegrip van seksuele intimidatie, werkdruk/werkstress, agressie en geweld en pesten, in de of tegengaan van (het risico op) externe ongewenste omgangsvormen vereist een arbeidssituatie die stress teweegbrengen’ (Artikel 3 lid 2 Arbowet).
Het Arbobesluit werkt de verplichting verder uit (artikel 2.15 Arbobesluit). Indien werknemers worden of kunnen worden blootgesteld aan integriteitsschending, onder andere vormen van niet integer handelen zoals corruptie, machtsmisbruik, diefstal , fraude en het schenden van regels.
Het plan van aanpak dat hieruit volgt moet maatregelen bevatten ter voorkoming van PSA, met inachtneming van de stand van de gedragscode aan PSA moeten werkgevers de risico’s ten aanzien van PSA in kaart brengen in het kader van een risico-inventarisatie en -evaluatie. Het personeel moet vervolgens worden voorgelicht en geïnstrueerd over de risico’s en de maatregelen die het bedrijf heeft getroffen. De werkgever dient al deze acties aantoonbaar uit te voeren. Verder dient de werkgever toe te zien op de naleving door de werknemers van de instructies en voorschriften, die erop gericht zijn om het risico op PSA te handhaven.
Wanneer is het grensoverschrijdend gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag is gedrag waarmee de ander schade op fysiek, mentaal of emotioneel vlak wordt toegebracht. Vaak heeft grensoverschrijdend gedrag ook te maken met machtsmisbruik. Dit gedrag kan opzettelijk, maar ook onopzettelijk zijn. Vaak is dergelijk gedrag zelfs niet kwetsend bedoeld en beseft de dader niet dat anderen er aanstoot aan nemen. Degene die ermee wordt geconfronteerd kan het alsnog als ongewenst en aangenaam ervaren. Grapjes maken of een collega een knuffel geven is dus niet per definitie grensoverschrijdend. Als de ander het maar goedkeurt. Iets valt onder grensoverschrijdend gedrag als het gaat om handelingen die niet geaccepteerd worden door de betrokken personen.
Onthoud: Jij bepaalt wat kwetsend is voor jou, jij bepaalt wie er over jouw grens is gegaan en jij bepaalt of -en bij wie- je meldt.
Wat is een gedragscode?
Een gedragscode is een set van gedragsregels. De mensen waarvoor deze regels zijn bedoeld, moeten zich eraan houden. Doel hiervan is het gedrag van deze groep mensen binnen de ethisch wenselijke normen te krijgen en houden. Een gedragscode kan zowel gelden voor Europese organisaties, Nederlandse organisaties, branches als binnen individuele ondernemingen. De laatst genoemde hebben deze gedragscodes dan opgesteld voor de werknemers van de organisatie. Het is een rode draad waar personeel akkoord mee gaat, Afspraken die je gezamenlijk maakt, waar een ieder zich aan houdt en waar je op aangesproken kunt worden.
Wat te doen bij ongewenste omgangsvormen?
Wordt u geconfronteerd met ongewenste omgangsvormen op uw werk? Spreek uw collega hier dan op aan en laat duidelijk blijken dat u er niet van gediend bent. Ook uw manager heeft een belangrijke rol bij het voorkomen en bestrijden van ongewenste omgangsvormen. U kunt een klacht bij hem indienen. Mocht u dat niet prettig vinden, dan zijn er andere mogelijkheden om uw klacht te melden. Bijna elke werkgever heeft één of meer interne vertrouwenspersonen en/of externe vertrouwenspersoon, bij wie u ongewenste omgangsvormen kunt melden. Ook hebben veel organisaties een klachtencommissie waar u terecht kunt.
Heeft uw organisatie nog geen extern vertrouwenspersoon? Loopt u tegen vragen op betreffende de wetgeving? Voelt u zich vrij contact op te nemen met Wetsteijn Consultancy!
